Phòng sạch là gì? Yêu cầu và ứng dụng của phòng sạch

Phòng sạch là gì? Khái niệm không còn quá xa lạ đối với ngành y tế, vì chúng được sử dụng lần đầu cho ngành này. Nhưng hiện tại phòng sạch đã được sử dụng ngày càng phổ biến trong các ngành công nghiệp khác như điện tử, thực phẩm, dược phẩm,… Vậy phòng sạch là gì? Các yêu cầu về môi trường phòng sạch và ứng dụng thực tế như thế nào? 

1. Phòng sạch là gì? 

Phòng sạch là gì? Phòng sạch là một không gian được kiểm soát, nơi các chất gây ô nhiễm như bụi bẩn, virus, vi khuẩn trong không khí được lọc ra để mang lại khu vực vực sạch nhất có thể. Hầu hết các phòng sạch được sử dụng để sản xuất các sản phẩm như điện tử, dược phẩm, thiết bị y tế. 

Phòng sạch có thể được phân loại thành các mức độ ô nhiễm khác nhau tùy thuộc vào lượng hạt cho phép trong không gian trên một mét khối. Phòng sạch cũng được kiểm soát các biến số như nhiệt độ, luồng không khí và độ ẩm. Do đó, phòng sạch là khu vực làm việc mà không khí sạch hơn không khí bình thường từ 10.000 đến 50.000 lần.

2. Các yêu cầu của môi trường phòng sạch 

Mỗi ngành đều có những yêu cầu chi tiết cụ thể về điều kiện môi trường phòng sạch. Tuy nhiên, có những yêu cầu mà các ngành đều cần áp dụng và dưới đây là một trong số các yêu cầu đó.

2.1. Thiết bị bảo vệ nhân viên trong phòng sạch 

Sau đại dịch Covid-19, hầu hết mọi người đều biết về thiết bị bảo hộ của nhân viên y tế và phòng thí nghiệm. Trong thời gian xảy ra dịch, chúng có nhiệm vụ ngăn ngừa lây nhiễm. 

Trong môi trường phòng sạch, quần áo và phụ kiện bảo hộ được sử dụng để ngăn nhân viên làm ô nhiễm phòng sạch. Vật liệu được sử dụng là vật liệu tổng hợp, có khả năng chống mài mòn, thường sử dụng một lần. Ngay cả những đồ dùng văn phòng thông thường, chẳng hạn như bút, giấy tờ cũng phải được phân loại và phê duyệt đặc biệt.

2.2. Thiết bị và bề mặt bên trong phòng sạch

Theo nguyên tắc chung, tất cả các thiết bị và bề mặt phải nhẵn, tốt nhất là đánh bóng, không có bulong, ốc vít, các mối nối có thể nhìn thấy được, bất kỳ nơi nào có thể bám bụi mà không có khả năng được làm sạch. Do đó, nên tránh lát gạch trên sàn hoặc tường và ưu tiên sử dụng sàn nhẵn có khả năng chống lại các chất tẩy rửa mạnh. 

2.3. Yêu cầu về ánh sáng của phòng sạch

Ánh sáng trong phòng sạch cần đáp ứng được hai yêu cầu chính: Cung cấp đủ ánh sáng cho các hoạt động diễn ra suôn sẻ và phù hợp với các quy tắc vệ sinh và bảo dưỡng nghiêm ngặt về mặt xây dựng.

Phòng sạch thường không có ánh sáng tự nhiên, vì vậy chất lượng của thiết bị chiếu sáng tốt là điều kiện để các hoạt động được diễn ra thuận lợi và dễ dàng. Ánh sáng phải duy trì được trong thời gian dài vì phòng sạch không thể sử dụng được trong thời gian bảo trì và cần được làm sạch lại sau bất kỳ sự can thiệp, tác động nào gây tốn kém và mất thời gian. Đây là lý do vì sao việc bảo trì đèn điện từ phía bên trên hay bên ngoài phòng để ko làm nhiễm bẩn không gian bên dưới. 

2.4. Máy lạnh trong phòng sạch

Độ sạch của không gian phòng sạch được xác định bởi số lượng hạt trên mét khối. Do đó, lưu thông không khí cần được kiểm soát chặt chẽ của các chuyên gia và hệ thống được chỉ định. Luồng không khí trong phòng sạch được cung cấp bởi hệ thống thông gió của không khí sạch. Trong các trường hợp như vận chuyển vật liệu sinh học nguy hiểm, áp suất âm được áp dụng để tránh vật liệu nguy hiểm thoát ra ngoài. Tùy thuộc vào các trường hợp, loại vật liệu mà các công nghệ được áp dụng trong phòng sạch. 

2.5 Khoảng cách giữa các phòng sạch

Trước khi bước vào khu vực phòng sạch, thường có những không gian được tăng cường vệ sinh cho mọi người trước khi vào làm việc. Trên thực tế, đây cũng là những phòng sạch, nhưng có cấp độ ISO thấp hơn, và chúng được sử dụng làm hành lang hoặc phòng thay đồ giữa các phòng sạch cao cấp.

3. Ứng dụng phòng sạch 

3.1. Phòng sạch công nghiệp

Một số ngành công nghiệp có yêu cầu về phòng sạch như một phần trong quy trình sản xuất của họ. Sản xuất chất bán dẫn, vi mạch, tấm pin mặt trời, pin sạc, màn hình LED, quang học,… đòi hỏi những điều kiện sản xuất đặc biệt. Để tham khảo, chúng ta có thể quan sát nhà máy sản xuất của Photon Optronics, nhà máy sản xuất các thành phần quang học.

3.2. Phòng sạch trong ngành dược phẩm

Tiêu chuẩn phòng sạch cho ngành dược phẩm không khác so với ứng dụng phòng sạch trong các ngành công nghiệp khác: Trong môi trường dược phẩm, phòng sạch là không gian cho các phòng thí nghiệm như một phần của quy trình kiểm soát chất lượng và nghiên cứu & phát triển, cũng như quy trình sản xuất dịch truyền, thuốc. Làm việc 24/7 đòi hỏi rất nhiều nhân viên và bảo trì, vì các thiết bị được lắp đặt phải hoạt động trong thời gian tối đa mà không cần bất kỳ gián đoạn nào ngoài việc dọn dẹp. Đây là lý do tại sao các phòng sạch trong ngành dược phẩm lựa chọn chất lượng thiết bị cao nhất vì quá trình tồn đọng trong sản xuất rất tốn kém. 

3.3. Phòng sạch trong ngành thực phẩm 

Ngành công nghiệp thực phẩm yêu cầu các tiêu chuẩn HACCP như các quy định quốc tế, hoặc tuân thủ các quy trình thao tác thực phẩm cụ thể. Ngành công nghiệp này không yêu cầu theo tiêu chuẩn phòng sạch như một phần của các thủ tục, quy định bắt buộc. Tuy nhiên, một số công ty tự nguyện sử dụng giải pháp này, kiểm soát nhiều hơn các quy trình sản xuất và có được lợi thế tiếp thị đáng kể. 

3.4. Phòng sạch trong các cơ sở nghiên cứu công nghệ sinh học, công nghệ nano, khoa học đời sống

Công nghệ sinh học, công nghệ nano và khoa học đời sống xử lý vật liệu rất nhạy cảm trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển. Chúng có thể liên quan đến nghiên cứu thực vật (liên kết phòng thí nghiệm gen thảo dược), công nghệ nano nơi đối tượng nghiên cứu và sản xuất rất nhỏ, và việc nhiễm các hạt nhỏ có thể gây nguy hiểm cho toàn bộ quá trình nghiên cứu. 

3.5. Phòng sạch y tế – OT và phòng thí nghiệm 

Khi ở trong môi trường y tế, chúng ta thường bắt gặp các phòng sạch trong các phòng mổ, phòng chăm sóc đặc biệt và phòng thí nghiệm. Cụm phòng mổ bao gồm các phòng chuẩn bị liền kề (cho nhân viên y tế và bệnh nhân) là điểm chuyển từ môi trường thông thường sang môi trường vô trùng và phòng diễn ra các ca mổ. Phòng mổ thường có một hoặc hai bàn mổ, với sự tổ chức các công việc rất nghiêm ngặt và các quy định cần tuân thủ. Độ chiếu sáng cao rất quan trọng để các hoạt động diễn ra suôn sẻ nhất có thể. Không có mầm bệnh bên ngoài là rất quan trọng vì bệnh nhân tiếp xúc nhiều hơn với nhiễm trùng trong quá trình phẫu thuật.

Phòng sạch là gì? Hiện tại đang được nhiều người hoạt động trong các lĩnh vực, ngành nghề khác nhau quan tâm. Nếu bạn đang sản xuất, chế biến các sản phẩm dễ bị ảnh hưởng bởi các chất gây ô nhiễm hoặc các hạt trong không khí, thì có khả năng là bạn sẽ cần một phòng sạch. Khi xây dựng và sử dụng phòng sạch bạn cần đáp ứng các yêu cầu và quy định nghiêm ngặt để các hoạt động được diễn ra suôn sẻ, thuận lợi. Ở Việt Nam hiện nay các cơ sở y tế hay sản xuất thực phẩm, điện tử, các cơ sở phòng sạch cũng đã đầu tư và trang bị cơ sở vật chất rất hiện đại để phục vụ nhu cầu nghiên cứu, sản xuất của con người.